Με αφορμή την τραγωδία που συνέβαινε τα τελευταία χρόνια στην Αμυγδαλέζα και σε άλλα αντίστοιχα κέντρα κράτησης στην Ελλάδα, επανήλθε το θέμα της διαχείρισης των μεταναστών και των προσφύγων και τα αποτελέσματα της εγκληματικής πολιτικής της ΕΕ και των κυβερνήσεων των κρατών - μελών της. Οι δεσμεύσεις του υπουργού Προστασίας του Πολίτη για κλείσιμο του κέντρου κράτησης στην Αμυγδαλέζα και η σταδιακή αποδέσμευση μεταναστών δε λύνει το πρόβλημα. Η πολιτική της μη απόδοσης ταξιδιωτικών εγγράφων σε όσους θέλουν να πάνε σε άλλα κράτη της ΕΕ και η πιστή εφαρμογή των ευρωενωσιακών συμβάσεων ανακυκλώνουν το πρόβλημα που ζουν χιλιάδες άνθρωποι παραμένοντας φυλακισμένοι, με ή χωρίς κάγκελα.
Εν έτει 2015, τα κέντρα κράτησης, οι φράχτες όπως στον Εβρο, τα ναυάγια στη Μεσόγειο, είναι η απτή απόδειξη ότι ο καπιταλισμός και οι ενώσεις του, όπως η ΕΕ, δεν είναι ο κόσμος της «ελευθερίας», της «ισότητας», των «ευκαιριών» και των υπολοίπων εξωραϊστικών με τα οποία τη στολίζουν τα αστικά επιτελεία. Η κάθε Αμυγδαλέζα, τα σύρματα και η ένταση της καταστολής και του ανθρωποκυνηγητού ενάντια σε μετανάστες και πρόσφυγες, τσαλακώνουν την προπαγάνδα για τη νέα εποχή μετά την αντεπανάσταση. Αποδεικνύει ότι οι ελευθερίες της ΕΕ και του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης αφορούν μόνο το κεφάλαιο και την εκμετάλλευση των εργαζομένων, ενώ για τους λαούς το μόνο που μπορεί να προσφέρει ο καπιταλισμός είναι η βαρβαρότητα. Από τη μία ξεριζώνονται οι πιο εξαθλιωμένοι από τις πατρίδες τους, κατατρεγμένοι από τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, και από την άλλη έρχονται αντιμέτωποι εκεί που θα βρεθούν με την υπερεκμετάλλευση, την καταστολή και τις φασιστικές συμμορίες.
Η απελπισία στα κέντρα κράτησης
Η Αμυγδαλέζα αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της βαρβαρότητας. Είναι χαρακτηριστικά όσα μεταφέρει ο 28χρονος Νόμπι από το Μπαγκλαντές. Ηρθε στην Ελλάδα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στα δεκαέξι του. Περπάτησε από την πατρίδα του μέχρι την Τουρκία και από εκεί κυκλώματα με το «αζημίωτο» - ανέλαβαν τη μεταφορά του στην Ελλάδα μέσω Εβρου.
Στην Αμυγδαλέζα έμεινε 13 μήνες. Οπως μας λέει είχε χαρτιά, αλλά σε μια από τις προσπάθειές του να τα ανανεώσει, δεν του τα επέστρεψαν, καθιστώντας τον παράνομο και κάποια στιγμή συνελήφθη. «Οταν κάνεις κάποιο έγκλημα, μπαίνεις φυλακή»,αναφέρει και συνεχίζει: «Ακόμα και ο εγκληματίας ξέρει τι έκανε λάθος, πότε θα βγει, την ποινή του. Εμείς στην Αμυγδαλέζα απελπιζόμασταν. Δεν ξέραμε πόσο θα μείνουμε μέσα, έστω να μετράμε μέρες. Κανένας δε μας έλεγε, η επαφή με όσους ήταν έξω ήταν πολύ δύσκολη».
Για τις συνθήκες κράτησης προσθέτει: «Το φαγητό κάθε μέρα το ίδιο: Πατάτες βραστές και μακαρόνια. Το χειρότερο είναι ότι υποχρεωτικά όλη μέρα έπρεπε να ήμαστε στα κοντέινερ, εκτός από μια ώρα το πρωί και μια ώρα το απόγευμα που βγαίναμε, πάντα πίσω από τα σύρματα. Τις υπόλοιπες ώρες είτε βράζαμε από τη ζέστη το καλοκαίρι, είτε κρυώναμε το χειμώνα. Μια κουβέρτα για τον καθένα και ρούχα μόνο εκείνα που φορούσαμε όταν μας έπιασαν, εκτός αν κατάφερνε κάποιος γνωστός να μας φέρει. Για το πλύσιμο των ρούχων οι αρχές διέθεταν για κάθε οχτώ άτομα, κάθε τρεις μήνες ένα πλαστικό ποτήρι με σκόνη απορρυπαντικού». Οι συνθήκες υγιεινής ήταν απάνθρωπες, δεν είχαν ιατρική παρακολούθηση, ενώ το παυσίπονο ήταν η θεραπεία για όλα τα νοσήματα.
Οι αυτοκτονίες που είδαν το φως της δημοσιότητας ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Οπου αναπτύσσεται η απελπισία, τρέφονται και τα αντίστοιχα κυκλώματα. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα που μας μεταφέρει ο Νόμπι για τον Πακιστανό που αυτοτραυματίστηκε βαριά, όταν αντιλήφθηκε ότι ο δικηγόρος που του πήρε τις οικονομίες για να τον «βγάλει» από το κέντρο εξαφανίστηκε...
Στην Αμυγδαλέζα έμεινε 13 μήνες. Οπως μας λέει είχε χαρτιά, αλλά σε μια από τις προσπάθειές του να τα ανανεώσει, δεν του τα επέστρεψαν, καθιστώντας τον παράνομο και κάποια στιγμή συνελήφθη. «Οταν κάνεις κάποιο έγκλημα, μπαίνεις φυλακή»,αναφέρει και συνεχίζει: «Ακόμα και ο εγκληματίας ξέρει τι έκανε λάθος, πότε θα βγει, την ποινή του. Εμείς στην Αμυγδαλέζα απελπιζόμασταν. Δεν ξέραμε πόσο θα μείνουμε μέσα, έστω να μετράμε μέρες. Κανένας δε μας έλεγε, η επαφή με όσους ήταν έξω ήταν πολύ δύσκολη».
Για τις συνθήκες κράτησης προσθέτει: «Το φαγητό κάθε μέρα το ίδιο: Πατάτες βραστές και μακαρόνια. Το χειρότερο είναι ότι υποχρεωτικά όλη μέρα έπρεπε να ήμαστε στα κοντέινερ, εκτός από μια ώρα το πρωί και μια ώρα το απόγευμα που βγαίναμε, πάντα πίσω από τα σύρματα. Τις υπόλοιπες ώρες είτε βράζαμε από τη ζέστη το καλοκαίρι, είτε κρυώναμε το χειμώνα. Μια κουβέρτα για τον καθένα και ρούχα μόνο εκείνα που φορούσαμε όταν μας έπιασαν, εκτός αν κατάφερνε κάποιος γνωστός να μας φέρει. Για το πλύσιμο των ρούχων οι αρχές διέθεταν για κάθε οχτώ άτομα, κάθε τρεις μήνες ένα πλαστικό ποτήρι με σκόνη απορρυπαντικού». Οι συνθήκες υγιεινής ήταν απάνθρωπες, δεν είχαν ιατρική παρακολούθηση, ενώ το παυσίπονο ήταν η θεραπεία για όλα τα νοσήματα.
Οι αυτοκτονίες που είδαν το φως της δημοσιότητας ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Οπου αναπτύσσεται η απελπισία, τρέφονται και τα αντίστοιχα κυκλώματα. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα που μας μεταφέρει ο Νόμπι για τον Πακιστανό που αυτοτραυματίστηκε βαριά, όταν αντιλήφθηκε ότι ο δικηγόρος που του πήρε τις οικονομίες για να τον «βγάλει» από το κέντρο εξαφανίστηκε...
Μαθήματα ταξικής - αδιάλλακτης στάσης
Η Καίτη Πανοπούλου, επικεφαλής του Σχολείου Μεταναστώνπου λειτουργεί στο Στέκι Νεολαίας και Εργαζομένων του κέντρου της Αθήνας, γνωρίζει με τα μικρά τους ονόματα δεκάδες μετανάστες στην περιοχή. Οι περισσότεροι δουλεύουν σε υπόγεια «φασονατζίδικα», κατά μέσο όρο 14 ώρες τη μέρα, κάνοντας οικονομία για να καταφέρουν να φύγουν, να αναζητήσουν τις τύχες τους αλλού. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση μαθητή που μάζευε για μερικά χρόνια χρήματα για να φτάσει στη Γερμανία. Αφού τα παρέδωσε στο «κύκλωμα», τον συνέλαβαν οι αρχές στη Θεσσαλονίκη και κλείστηκε στην Αμυγδαλέζα ένα χρόνο. Τώρα ξεκινά πάλι από την αρχή...
Στα 6 χρόνια που λειτουργεί το σχολείο με μαθήματα ελληνικής γλώσσας, η προσφορά του είναι πολύ περισσότερα από το να μάθουν την αλφάβητο και να συνεννοούνται οι μετανάστες. Συνολικά έχουν περάσει περισσότεροι από 2.000 μαθητές και όπως εξηγεί η Κ. Πανοπούλου, η εκμάθηση της γλώσσας πάει χέρι - χέρι με την «εκπαίδευση» στη διεκδίκηση, στην ταξική αλληλεγγύη, στην αξιοπρέπεια. «Το άλφα το διδάσκουμε με τον αγώνα. Το έψιλον με τον εργάτη και την εκμετάλλευση. Στο πρώτο τρίμηνο συζητάμε, εξηγούμε τις βαθύτερες αιτίες της μετανάστευσης. Τα μαθήματα συμπληρώνονται με πολιτιστικές πρωτοβουλίες, όπως μουσικές βραδιές και εκδρομές για παράδειγμα στους Δελφούς. Οι προσπάθειές μας έχουν κατεύθυνση και στόχο: Να σπάνε τη μοιρολατρία, να δίνουν δυνάμεις στην κοινή πάλη Ελλήνων και μεταναστών εργατών. Αυτό δυναμώνει συνολικά την ταξική πάλη».
Το πρώτο στοίχημα ήταν το Στέκι Εργαζομένων να κερδίσει την εμπιστοσύνη των μεταναστών: «Μπήκαμε στους χώρους που δούλευαν για να τους μιλήσουμε. Στα φασονατζίδικα, με το ΠΑΜΕ συγκρουστήκαμε με την εργοδοσία, τους μπράβους, για να επιβάλλουμε ότι θα μπαίνουμε... Αν δεν πηγαίναμε στα σπίτια τους, αν δεν καθόμαστε μαζί στο τραπέζι, στο πάτωμα να φάμε, δε θα μας εμπιστεύονταν, δε θα σπάγαμε την καχυποψία».
Η μεγαλύτερη ηθική επιβράβευση έρχεται όταν ο μετανάστης αναγνωρίζει τη σημασία της οργανωμένης πάλης: «Επικοινωνούμε με παιδιά που έφυγαν από Ελλάδα, είναι π.χ. στο Βέλγιο, και μας μεταφέρουν τη νοσταλγία τους και την έλλειψη τέτοιων πρωτοβουλιών εκεί που πήγαν. Παίρνουμε θάρρος, για παράδειγμα, από έναν Πακιστανό που ήταν τρία χρόνια στο σχολείο: Τώρα δουλεύει σε εργοστάσιο εκτός Αθήνας και επικοινωνώντας μαζί μας, ανέφερε ότι έχει 200 συναδέλφους και ψάχνει τρόπο να τους οργανώσει... Ο Μουσταφά που είχε συλληφθεί στην Πάτρα και όταν πια τον άφησαν παραμονή Πρωτομαγιάς, το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να πλυθεί και να πάρει το λεωφορείο για να έρθει στο Σύνταγμα, στη συγκέντρωση του ΠΑΜΕ».
Ο Νόμπι παίρνει το λόγο και μεταφέρει με τα λίγα ελληνικά του την πείρα του από τη συμμετοχή σε διαδηλώσεις με το ΠΑΜΕ: «Οταν υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί, οι φτωχοί δεν πρέπει να τσακώνονται μεταξύ τους επειδή μιλούν άλλη γλώσσα. Πρέπει όλοι μαζί να είναι στους δρόμους: για να έχουν δουλειά, φαΐ, οικογένεια, να ζουν καλά».
